Een deel van de zogenoemde brievenbusfirma’s zal de komende tien jaar uit Nederland verdwijnen. Dat is niet zo erg, want daar komen niet de grote belastinginkomsten vandaan. Het gaat ook niet om veel werkgelegenheid. Dat zei staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) maandag.

Hij reageerde op het besluit van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) om brievenbusfirma’s harder aan te pakken. Dat zijn bedrijven die zich op papier ergens vestigen om belastingen elders te ontwijken.

Het plan van aanpak van de OESO is een uniek en heel belangrijk instrument om belastingontwijking tegen te gaan, aldus Wiebes. ,,Het is de grootste stap vooruit sinds tijden. Als alle landen de afspraken nakomen ziet geen land meer ongeoorloofd allerlei winsten naar het buitenland vertrekken. Dat is netjes.”

Hij benadrukt het belang om alles samen te doen en niet eenzijdig. Anders gaat het gewoon om het verplaatsen van belastingontwijking en hele bedrijfstakken. ,,Daar schiet de wereld niets mee op.”

Volgens Wiebes komt Nederland door de OESO-afspraken ook in een beter daglicht te staan. Door grotere transparantie kunnen andere landen nagaan dat de omstreden Nederlandse belastingafspraken met multinationals (de zogenoemde taxrulings) legaal waren. ,,Straks kan iedereen zien dat we daar de wet in volgen. We hebben niets te vrezen.’

OESO maakt blauwdruk, maar wat gebeurt er met uitvoering?

De Oeso kwam maandag met een plan van aanpak om belastingontduiking te beteugelen. Daarmee is een eerste stap gezet in de strijd tussen overheden en multinationals over wie wordt belast, voor hoeveel en waar.

De OESO, die vooral welvarende industrielanden bundelt, heeft al langer de wens om belastingparadijzen en brievenbusfirma's aan te pakken. Onder meer Google, Apple en Starbucks weten met gekunstelde constructies miljoenen aan belastingvoordelen te behalen. Volgens de OESO wordt er jaarlijks tussen de 100 en 240 miljard dollar 'verduisterd' op deze manier.

De blauwdruk van maandag is volgens kenners de belangrijkste ontwikkeling in de afgelopen jaren. Toch rijst ook de vraag of de plannen voldoende zijn. De plannen zeer vooralsnog erg technisch. Ook zijn landen niet verplicht de aanbevelingen van de OESO op te volgen, al zullen veel lidstaten de regels overnemen.

Volgens organisaties als Oxfam Novib en ActionAid volstaan de gepresenteerde maatregelen niet om multinationals eerlijk belasting te laten afdragen. Zo zouden multinationals die al gebruikmaken van schadelijke belastingregimes, zoals McDonald’s, dat tot 2021 mogen blijven doen. Oxfam Novib stelt dat multinationals in feite een vrijbrief krijgen om schadelijke belastingconstructies te blijven gebruiken. Ook zijn arme landen te weinig en te laat betrokken in de besluitvorming.

EU-Commissaris Pierre Moscovici (Economische en Financiële Zaken) is positiever. Hij wil dat snel wordt doorgepakt met ,,deze revolutie in belastingtransparantie''. Hij hoopt dat de Europese ministers van Financiën dinsdag akkoord gaan met de automatische uitwisseling tussen de lidstaten van zogenoemde taxrulings.

Nederland moet de maatregelen tegen belastingontwijking zo snel mogelijk invoeren, zegt PvdA-Europarlementariër Paul Tang in een reactie. ,,Dit is een kans voor Nederland om de schande van de afgelopen tijd uit te wissen.'' Hij verwijst naar de ,,dubieuze rol'' die Nederland volgens hem speelt in het faciliteren van belastingontwijking.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl